1. Vì sao cần tầm soát ung thư vú?
     Trước hết, phải nói đến vai trò của các biện pháp sàng lọc và phát hiện sớm bệnh ung thư vú. Với sự phát triển của y học hiện đại, các biện pháp sàng lọc và phát hiện sớm ung thư giúp cải thiện tỷ lệ sống không bệnh (chữa khỏi) cho bệnh nhân ung thư vú.

     Nếu ung thư vú được phát hiện sớm, chẳng hạn như ở giai đoạn 1 hoặc giai đoạn 0 (*), khả năng ung thư có thể chữa khỏi là rất cao. Nhưng nếu bạn đợi cho đến khi ung thư bắt đầu phát triển, đặc biệt là nếu nó bắt đầu di căn đến các hạch bạch huyết, thì tỷ lệ chữa khỏi sẽ thấp hơn nhiều. Nếu ung thư bắt đầu lan ra một nơi khác trong cơ thể, thì nó có thể trở nên quá muộn. Ngoài ra, các phương pháp điều trị cho bệnh nhân ung thư vú giai đoạn 0 hoặc giai đoạn 1 thường đơn giản hơn. Những bệnh nhân này thường chỉ cần phẫu thuật, xạ trị và điều trị nội tiết. Hóa trị thường được yêu cầu đối với những bệnh nhân mắc bệnh ở giai đoạn nặng hơn, với khối u lớn hơn hoặc có liên quan đến hạch bạch huyết. Vì vậy, việc tầm soát, sàng lọc ung thư vú có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc phát hiện bệnh sớm và nâng cao hiệu quả phòng ngừa, điều trị bệnh.

TS BS Huỳnh Quang Khánh - Trưởng Đơn vị Tuyến vú Bệnh viện Chợ Rẫy tư vấn cho bệnh nhân

     2. Hiện nay, có các biện pháp tầm soát ung thư vú nào?
     Các phương pháp thường được áp dụng trong chương trình tầm soát ung thư vú là khám lâm sàng tuyến vú (thực hiện hằng năm cho phụ nữ trên 40 tuổi) hoặc tự khám vú ở nhà. Siêu âm tuyến vú, chụp X-quang tuyến vú. Tùy thuộc vào tình trạng của bạn, ngoài chụp quang tuyến vú truyền thống, còn có chụp X-quang tuyến vú 3D có thể cung cấp hình ảnh rõ ràng hơn cho những phụ nữ có mô vú dày. Ngoài ra, chuyên gia chăm sóc sức khỏe của bạn cũng có thể yêu cầu chụp MRI vú, đây là xét nghiệm nhạy cảm nhất và xem xét tất cả các vùng vú, bao gồm cả các hạch bạch huyết khu vực xung quanh vú.

     3. Thế nào là tự khám vú tại nhà?
     Tự khám vú tại nhà được Tổ Chức Y Tế Giới khuyến cáo là một trong 3 bước tầm soát ung thư vú đơn giản, hiệu quả, chi phí tiết kiệm.
Tự khám vú tại nhà là một bước quan trọng giúp phát hiện sớm ung thư vú thông qua việc phát hiện những bất thường chưa rõ nguyên nhân xuất hiện ở vú. Bạn nên thực hiện việc tự khám vú định kỳ mỗi tháng một lần vào một ngày cố định, thường thì ngày kinh thứ 7-10. Đó là lúc vú của bạn mềm nhất, dễ dàng sờ và phát hiện các thay đổi bất thường. Tự quan sát tốt nhất là đứng trước gương khi tắm, ở các tư thế khác nhau.

     4. Tầm soát ung thư vú và đại dịch COVID-19
     Câu hỏi thường đặt ra là phụ nữ qua kiểm tra tự khám vú phát hiện tổn thương, và người bệnh lo lắng liệu họ có bị ung thư vú hay không, người bệnh lo lắng khi đi khám vì COVID-19. Việc chụp X-quang tuyến vú và các xét nghiệm cận lâm sàng khác có an toàn không hay có thể chờ đợi?

     Là phụ nữ, bạn hiểu rõ cơ thể của mình hơn bất kỳ ai, kể cả người chăm sóc sức khỏe của bạn, vì vậy việc dành thời gian tự khám vú là rất quan trọng. Phát hiện một khối u trong vú có thể đáng sợ và gây lo lắng. Và với việc đại dịch COVID-19 vẫn tiếp diễn, chúng tôi đánh giá cao mối quan tâm của bạn về sự an toàn.

     Phòng khám Tuyến Vú- Trung Tâm Ung Bướu- Bệnh viện Chợ Rẫy đang thực hiện nhiều biện pháp phòng ngừa liên quan đến COVID-19, đảm bảo sự an toàn cho người đến khám. Nguy cơ nhiễm COVID-19 khi đến khám sàng lọc, chẳng hạn như chụp quang tuyến vú, là rất thấp.

     Mặc dù nhiều người có thể nói với bạn rằng việc chờ đợi một hoặc hai tuần để kiểm tra ung thư vú sẽ không gây ra vấn đề gì đáng kể, nhưng tôi tin rằng việc trì hoãn tầm soát - hoặc trì hoãn tìm kiếm sự chăm sóc y tế - có thể tạo ra sự khác biệt trong điều trị nếu ung thư được phát hiện.

     Hãy nhớ rằng việc tự kiểm tra vú có thể khó đối với một số phụ nữ, tùy thuộc vào tình trạng vú của họ. Một số phụ nữ có thể bị u cục ở ngực và khó phân biệt u nào là ung thư và u nào không. Vì vậy, việc tự khám vú là tốt, nhưng vẫn chưa đủ. Theo tôi, điều quan trọng là phải đến gặp chuyên gia chăm sóc sức khỏe để được chẩn đoán.

     Trong vài tháng qua tại Đơn vị Tuyến vú của Bệnh viện Chợ Rẫy, chúng tôi tiếp nhận 1 số trường hợp cho biết họ đã tìm thấy một khối u ở vú khi bắt đầu đại dịch. Do lo ngại về COVID-19, họ quyết định chờ đợi mà không đến cơ sở y tế để khám. Đặc biệt, ở một bệnh nhân, khối u tiếp tục phát triển và hiện cô ấy bị ung thư phát triển xâm lấn da khiến việc chữa trị trở nên khó khăn hơn. Do vậy, chúng tôi khuyến khích mọi người - nếu cảm thấy bất kỳ điều gì khác biệt ở vú so với trước đó - hãy đi khám ngay. Khi đến cơ sở y tế trong mùa dịch, hãy nhớ tuân thủ quy tắc 5K để bảo vệ bản thân mình cũng như cộng đồng.

     5. Lợi ích của việc đến gặp chuyên gia y tế sớm
     Lợi ích khác của việc đến gặp chuyên gia y tế sớm là thảo luận về nguy cơ cá nhân của bạn và những biện pháp phòng ngừa, nếu có, có thể có giá trị dựa trên tiền sử gia đình của bạn.

     Chủ động và tự khám vú hàng tháng là bước đầu tiên tuyệt vời để duy trì sức khỏe tổng thể. Bất kể COVID-19, chúng tôi khuyến khích bạn liên hệ với cơ sở y tế để đặt lịch hẹn khám sàng lọc và nhận câu trả lời về khối u mà bạn tìm thấy.

5 Bước tự khám vú tại nhà - tầm soát ung thư vú đơn giản, hiệu quả trong dịch bệnh COVID-19:
Bước 1: Nhìn
Cởi áo ra, ngồi thẳng lưng hoặc đứng trước gương với tư thế xuôi hai tay và quan sát tuyến vú 2 bên. Tìm xem những dấu hiệu bất thường như: thay đổi kích thước, hình dạng và sự đối xứng của 2 vú, da vú dúm dó, lõm xuống, nổi sẩn.

Bước 2: Hai cánh tay dang rộng, bàn tay để sau đầu. Tìm các dấu hiệu bất thường của vú như bước đầu tiên

Bước 3: Khám
Nằm ngửa trên giường, đưa tay trái ra sau gáy, dùng tay phải khám ngực trái. Dùng 3 ngón tay xòe thẳng, vừa ấn nhẹ lên bầu vú, vừa xoay tròn tìm khối u hoặc mảng dày bất thường. Bắt đầu từ trong núm vú di chuyển theo hình xoắn ốc.

Bước 4: Khám nách
Di chuyển dần lên vùng nách tới hõm nách tìm u cục, hạch bất thường

Bước 5: Kiểm tra núm vú
Dùng ngón tay cái và ngón trỏ bóp nhẹ đầu núm vú xem có dịch bất thường chảy ra hay không
Khám tương tự với vú còn lại.
Hãy nhớ “Không ai hiểu bạn bằng chính bạn”

(*) Ung thư vú giai đoạn 0 được gọi là "ung thư biểu mô tại chỗ" (Carcinoma in situ). Carcinoma có nghĩa là ung thư và “In situ” có nghĩa là “tại vị trí ban đầu”. Đây là một loại ung thư không xâm lấn, khi các tế bào bất thường được tìm thấy trong niêm mạc của ống dẫn sữa, các tế bào không điển hình (bất thường) chưa lan ra bên ngoài các ống dẫn hoặc tiểu thùy vào các mô vú xung quanh. Có Ba loại “ung thư biểu mô tại chỗ” của mô vú là: DCIS - Ung thư biểu mô ống dẫn tại chỗ; LCIS - Ung thư biểu mô dạng thùy tại chỗ và Bệnh Paget của núm vú.

(TS. BS Huỳnh Quang Khánh
Trưởng Đơn vị Tuyến vú - Trung tâm Ung Bướu Bệnh viện Chợ Rẫy)