Đó là trường hợp của nam khách hàng H., 41 tuổi, ngụ Cần Thơ. Anh H. cho biết, thỉnh thoảng có cảm giác ớn lạnh nhẹ về chiều. Lo lắng sức khỏe có sự bất thường nên anh H. đến Trung tâm kiểm tra sức khỏe Chợ Rẫy – Việt Nhật (HECI) đăng ký tầm soát. Qua tầm soát, các bác sĩ phát hiện có hình ảnh tổn thương dạng nụ trên cành (tree-in-bud) thùy trên hai phổi (Hình 1). Anh H. được chỉ định tầm soát chuyên sâu về lao và cho kết quả dương tính. Ekip bác sĩ đã tiến hành hội chẩn và tham vấn phương án điều trị. Anh H. đã tiến hành điều trị lao được khoảng 3 tháng và hiện tại không còn triệu chứng khó chịu gì.

Hình 1: Bệnh nhân nam 41 tuổi, có cảm giác ớn lạnh nhẹ về chiều. Hình CT ngực liều thấp cho thấy
có tổn thương mô kẽ dạng nụ trên cành tree-in-bud (mũi tên đỏ) thùy trên hai phổi

Khác với anh H. là người không có các triệu chứng điển hình thì nam khách hàng S. 33 tuổi, ngụ TP HCM có triệu chứng ho đàm kéo dài hơn 1 năm, đã khám và điều trị ở 1 số cơ sở y tế nhưng không cải thiện. Được người quen giới thiệu, anh S. đăng ký gói khám Gold tại Trung tâm HECI. Kết quả kiểm tra ghi nhận phổi có tổn thương mô kẽ kèm tạo hang thùy trên phổi phải (Hình 2) với kết quả kiểm tra đàm dương tính vi khuẩn lao. Dưới sự tham vấn của ekip bác sĩ, bệnh nhân đã tiến hành điều trị theo phác đồ và sau điều trị 1 tháng, bệnh nhân không còn triệu chứng ho đàm. Kết quả được kiểm tra sau 6 tháng dùng thuốc ghi nhận tổn thương phổi đã cải thiện đáng kể (Hình 3).

Hình 2: Bệnh nhân nam, 33 tuổi, đến khám vì có triệu chứng ho đàm kéo dài hơn 1 năm, đã khám và điều trị nhiều nơi
nhưng không cải thiện. Kết quả CT ngực cho thấy tổn thương mô kẽ kèm tạo hang thùy trên phổi phải (mũi tên đỏ)

Hình 3: là hình ảnh phổi sau điều trị, tổn thương hang lao biến mất, chỉ còn vài dãi xơ nhẹ ở phổi (hình tròn đỏ)

Hay trường hợp của khách hàng Q. đến khám tại Trung tâm với các triệu chứng ho đàm, khó thở và sụt cân rất nhiều trên cơ địa là hút thuốc lá hơn 30 gói-năm. Kết quả chụp CT ngực cho thấy tổn thương tạo u tại phổi trái nghĩ nhiều là bệnh lý ác tính (Hình 4). Khách hàng Q. đã được điều trị phẫu thuật kịp thời, lấy hết khối u và được xét nghiệm giải phẫu bệnh với kết quả là u hạt lao.

Hình 4: Tổn thương dạng phổi trái dạng u, cạnh màng phổi, co kéo nhu mô phổi xung quanh, kích thước u khoảng 3cm,
nghĩ nhiều bệnh lý ác tính trên bệnh nhân nam, lớn tuổi, sụt cân và có tiền căn hút thuốc lá hơn 30 gói-năm. Kết quả sau mổ là u hạt lao

Bệnh lao (Tuberculosis) là một bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn có tên là Mycobacterium tuberculosis gây ra, thường ảnh hưởng đến phổi. Hiện nay, bệnh lao vẫn là một trong những bệnh truyền nhiễm gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Bệnh hiện diện ở tất cả các quốc gia, có thể xảy ra ở mọi nhóm tuổi. Theo thống kê gần đây của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ước tính có khoảng 10,8 triệu người mắc bệnh lao và khoảng 1,25 triệu người tử vong vì bệnh lao vào năm 2023. Tuy nhiên, bệnh có thể chữa khỏi cũng như phòng ngừa được.
Bệnh lây lan qua đường không khí khi người mắc bệnh lao ho, hắt hơi hoặc khạc nhổ. Chỉ có khoảng 5-10% số người bị nhiễm vi khuẩn lao phát triển thành bệnh lao trong suốt cuộc đời. Một số biến chứng lao phổi nặng hơn bao gồm tổn thương chức năng phổi, đau xương khớp, lao màng não, tổn thương gan, thận....thậm chí có thể gây tử vong. Các triệu chứng của bệnh có thể nhẹ kéo dài trong nhiều tháng như ho kéo dài (đôi khi có thể có máu), đau ngực, mệt mỏi, sụt cân, sốt, đổ mồ hôi về đêm…. Vì vậy, rất dễ lây bệnh lao cho người khác mà không biết. Tuy nhiên, một số trường hợp bệnh lại không có bất kỳ triệu chứng nào. Chính vì vậy, việc tầm soát sức khỏe định kỳ cũng góp phần phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm và chưa có biểu hiện triệu chứng. Với mô hình khám sức khỏe toàn diện Ningen Dock của Nhật, thông qua tầm soát Trung tâm HECI đã phát hiện được một số trường hợp mắc bệnh lao phổi nhưng triệu chứng hầu như rất ít.

Qua các trường hợp trên, chúng ta có thể thấy rằng bệnh cảnh lao phổi có thể biểu hiện đa dạng và việc khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp phát hiện và tầm soát được bệnh. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời góp phần giúp ngăn ngừa các di chứng tại phổi (tràn khí, tràn dịch màng phổi, xơ phổi) cũng như giảm nguy cơ tử vong cho người bệnh. Những đối tượng sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh lao phổi cần chú ý là những người có đái tháo đường, suy giảm hệ thống miễn dịch, suy dinh dưỡng, hút thuốc lá, uống nhiều bia rượu.