Ngày 01/9/2025, phòng Công tác xã hội Bệnh viện Chợ Rẫy bước vào tuổi lên 10 sau khi được kiện toàn, tiếp nối chặng đường của Đơn vị Y xã hội (2008). Mang trong mình sứ mệnh đồng hành, sẻ chia, phòng Công tác xã hội bệnh viện Chợ Rẫy đã trở thành điểm tựa cho không ít bệnh nhân nghèo và thân nhân bệnh nhân nghèo trong những thời khắc khó khăn, bối rối khi người nhà không may đang ở ngưỡng cửa của làn ranh sinh tử.

ThS. Lê Minh Hiển - Trưởng phòng Công tác xã hội Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, 10 năm qua, hơn 119 tỷ đồng được chi trả và hỗ trợ cho 18.313 người bệnh có hoàn cảnh khó khăn đang điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy. Nhìn những con số ngày càng lớn dần, lãnh đạo phòng Công tác xã hội Bệnh viện Chợ Rẫy chia sẻ: “Đó là sự minh chứng cho hành trình gieo mầm yêu thương và nuôi dưỡng niềm tin trong thời khắc con người đang chông chênh giữa lằn ranh của sự sống. Và với những người làm công tác xã hội như chúng tôi, thì bên cạnh niềm tự hào còn là ý thức trách nhiệm lớn hơn. Làm sao để giữ gìn và phát triển niềm tin này đó cũng là một nhiệm vụ không hề đơn giản. Nhưng chúng tôi tin, với nhiệt huyết của những người làm công tác xã hội, sự đồng cảm và thấu hiểu nỗi đau của người bệnh, tập thể phòng Công tác xã hội Bệnh viện Chợ Rẫy sẽ nỗ lực làm tốt nhiệm vụ của mình”.

Chị T.H. (mẹ bệnh nhân H.H – bệnh nhân của khoa.....) xúc động chia sẻ: “Ngày con tôi bị tai nạn, gia đình hoang mang lo lắng lắm. Lúc đấy tôi chẳng còn biết gì cả, chỉ bảo chồng bằng mọi giá phải cứu con. May vào đến Bệnh viện Chợ Rẫy, được các y bác sĩ tận tình cứu chữa, phòng Công tác xã hội thăm hỏi, động viên, tôi cảm động vô cùng. Hôm nay, con tôi được xuất viện, tôi xin gửi lời cảm ơn các y bác sĩ và phòng Công tác xã hội đã quan tâm, giúp đỡ viện phí cho con của tôi. Tôi vô cùng biết ơn mọi người".
Thấu hiểu giá trị của sự giúp đỡ kịp thời có thể mở ra cơ hội đem đến sự sống cho người bệnh, phòng Công tác xã hội đã phối hợp cùng khoa Phẫu thuật tim trẻ em tổ chức những đợt khám bệnh miễn phí, sàng lọc bệnh tim ở trẻ có hoàn cảnh khó khăn tại các tỉnh vùng sâu vùng xa, đưa bệnh nhân về bệnh viện Chợ Rẫy điều trị. Có thể nói, sự phối hợp trong chương trình “Phẫu thuật tim miễn phí cho trẻ em” là một dấu ấn đặc biệt trong hoạt động công tác xã hội, bởi hơn 10 năm qua, đã có hàng trăm ca phẫu thuật thành công, 769 trẻ được hồn nhiên vui đùa trở lại trong vòng tay yêu thương của gia đình và bạn bè.
Thắp sáng niềm tin cho các “chiến binh”
Là bệnh viện tuyến cuối hạng Đặc biệt, hầu hết bệnh nhân đến BV Chợ Rẫy là bệnh nhân nặng, bệnh khó và hiếm. Vì vậy, không ít bệnh nhân có tâm lý khủng hoảng khi chẳng may phát hiện mắc trọng bệnh.Đồng cảm với nỗi đau bất ngờ ập đến với người bệnh, góp phần nâng đỡ tinh thần cho bệnh nhân, đặc biệt là bệnh nhân ung thư, phòng Công tác xã hội phối hội cùng khoa Tuyến vú – Trung tâm Ung bướu Bệnh viện Chợ Rẫy triển khai khu Sinh hoạt dành cho bệnh nhân ung thư vú. Nơi đây, với những chiếc tủ chứa nón len và tóc giả đã giúp người bệnh thêm tự tin với ngoại hình của mình, hay tủ sách “Hạt giống tâm hồn” giúp bệnh nhân tạm thời quên đi hiện thực, dành tâm trí trong không gian tĩnh lặng và đắm mình trong những kiến thức nhẹ nhàng, sâu lắng mà những bộ sách, tạp chí mang lại.

Song song đó, tại khoa Hóa trị - lầu 9 – Trung tâm Ung bướu Bệnh viện Chợ Rẫy, nơi người bệnh phải trải qua những buổi truyền hóa chất kéo dài hàng giờ, phòng Công tác xã hội không chỉ lặng lẽ đồng hành bằng sự có mặt, mà còn âm thầm mang nước ấm, tặng bánh sữa, bật nhạc nhẹ nhàng, mở tivi chiếu phim hoạt hình… tất cả để giúp cô bác cảm thấy nhẹ lòng hơn trên hành trình điều trị còn nhiều cam go.
Cô N. tâm sự: “Bị bệnh này, ngoài nỗi đau về thể xác, tôi hiểu thời gian của mình không còn dài. Nhưng khi đến Bệnh viện Chợ Rẫy, được các bạn phòng Công tác xã hội chăm lo từng miếng bánh, ly nước rất chu đáo và nhỏ nhẹ, chúng tôi như quên đi phần nào nỗi đau của bệnh tật và thêm hy vọng về ngày mai tốt đẹp hơn".
TS. BS. CK2 Nguyễn Tri Thức – Thứ trưởng Bộ Y tế, Nguyên Giám đốc bệnh viện Chợ Rẫy chia sẻ: “Mỗi ly nước, chiếc bánh gửi đến người bệnh đều chứa đựng tình cảm của tập thể nhân viên Bệnh viện. Mục tiêu cuối cùng là làm sao để khi người bệnh ngồi trên ghế truyền hóa chất có cảm giác như đang ngồi ghế hạng thương gia của máy bay".

Khi đã làm bệnh nhân điều nội trú thì bệnh viện đã trở thành mái nhà của người bệnh. Đặc biệt, với bệnh nhân chạy thận nhân tạo thì thời gian gắn bó với máy chạy thận còn nhiều hơn các bệnh nhân khác. Thấu hiểu những nhọc nhằn của cô bác phải gắn bó lâu dài với máy lọc thận, phòng Công tác xã hội đã triển khai chương trình “Đồng hành cùng người bệnh suy thận” , đó là việc bố trí những chiếc bàn nhỏ với đầy đủ bánh, sữa, nước và sách báo đã trở thành điểm dừng chân thân quen của cô bác trước khi bước vào ca lọc thận.

Bên cạnh đó, phòng Công tác xã hội cũng phối hợp cùng khoa triển khai các màn hình led chiếu những giai điệu dịu êm, phim hoạt hình hay wifi kết nối người thân... như liều thuốc tinh thần giúp quá trình điều trị bớt nặng nề.
Cô N.T.K.Q chia sẻ: “Ngoài việc chuẩn bị chu đáo bánh – nước – sách báo còn có sách về giá trị cuộc sống của Thiền Sư Thích Nhật Hạnh. Đặc biệt là câu nói của TS. BS. Nguyễn Tri Thức làm chúng tôi hết sức cảm động vì Bệnh viện Chợ Rẫy đã không ngại khó khăn, vất vả mà tạo điều kiện cho người bệnh được thoải mái, lạc quan về tinh thần để an tâm điều trị bệnh".

Nỗ lực nâng đỡ tinh thần cho người bệnh
Không ngừng mở rộng các hoạt động nâng đỡ tinh thần cho người bệnh, tháng 3/2023, phòng Công tác xã hội và khoa Tuyến vú triển khai chương trình Đồng hành cùng chiến binh K – một chương trình lớn mang ý nghĩa đặc biệt. Mỗi sáng chủ nhật một ngày đặc biệt trong tháng, không gian của Bệnh viện đã bừng lên sức sống mới: những âm thanh trong trẻo cất lên trong giai điệu ngọt ngào hòa vào nụ cười, từng trang sách được lật mở, và chuỗi bài tập yoga chữa lành bắt đầu được khởi động, lan tỏa sự bình yên trong từng chiến binh K. Với họ, những chiến binh đang “chiến đấu kiên cường”, thì đây là khoảng khắc để họ cảm nhận rằng mình vẫn đang được sẻ chia, được tiếp thêm nghị lực mạnh mẽ cho hành trình còn nhiều chông gai phía trước.

Với chất giọng chân chất của người miền quê, cô N.T.M.C (61 tuổi, Đồng Tháp), bị K vú, chia sẻ : “Tôi mới mổ xong còn mệt, mấy bữa nay cũng buồn lắm, cứ lo nghĩ hoài. Mà bữa nay được tham gia chương trình thấy vui, thấy nhẹ lòng hơn. Nghe mấy câu chuyện của người ta, tôi thấy mình cũng có hy vọng, thấy tinh thần mình khá hơn nhiều.”
Đặc biệt, từ tháng 3/2025, phòng Công tác xã hội còn mở rộng thêm hoạt động Yoga cho chiến binh K tại Nhà nghỉ thân nhân bệnh nhân. Trong không gian tĩnh lặng, những động tác chậm rãi và hơi thở sâu đã giúp người bệnh tìm lại sự cân bằng. Với nhiều bệnh nhân, đó không chỉ là buổi tập thể chất, mà còn là giây phút để tâm hồn lắng dịu, để cảm nhận bình an và tiếp thêm sức mạnh, mạnh mẽ đi qua những lộ trình điều trị đầy thử thách.

Chú L.K.C (sinh năm 1963, Bình Phước), bị u não, tâm sự: “Sức khỏe của tôi khá yếu, việc đi lại cũng gặp nhiều khó khăn. Khi biết có lớp yoga tại Nhà nghỉ thân nhân, tôi thử tham gia và thật bất ngờ khi cảm thấy cơ thể nhẹ nhàng hơn, tinh thần cũng thư thái hơn rất nhiều. Dù chưa thể thực hiện đúng hết các động tác, nhưng từng cử động nhỏ cũng giúp tôi cảm nhận được sự thay đổi tích cực. Tôi rất trân trọng những hoạt động ý nghĩa này và cảm ơn phòng Công tác xã hội bệnh viện Chợ Rẫy đã tạo điều kiện cho người bệnh chúng tôi được trải nghiệm những chương trình này.”
Lan tỏa yêu thương từ những điều giản dị
Không chỉ chăm sóc, nâng đỡ tinh thần bệnh nhân trong quá trình điều trị, phòng Công tác xã hội bệnh viện Chợ Rẫy còn tạo nên những không gian sẻ chia yêu thương từ những điều giản dị nhất.
Với mong muốn “người đi nuôi bệnh cũng có sức khỏe để vững vàng bên người thân”, năm 2009, phòng Công tác xã hội phối hợp cùng các Chi hội bắt đầu trao tặng những suất cơm đầu tiên. Đến nay, Bếp yêu thương đã trở thành một điểm hẹn thân quen, phục vụ hơn 4.000 suất ăn mỗi ngày. Ghi nhận thực tế cho thấy nhu cầu của thân nhân bệnh nhân ngày càng tăng, căn bếp giản dị nhưng khang trang, ấm cúng này đã được nâng cấp từ tháng 8/2019 và nằm cạnh Nhà nghỉ thân nhân bệnh nhân để thân nhân bệnh nhân có thể dễ dàng tìm thấy khi cần thiết.

Chị N.T. L. (33 tuổi, Vĩnh Long) đang nuôi chồng hôn mê vì tai nạn tại khoa....), chia sẻ: “Từ khi biết đến Bếp yêu thương, tôi chỉ ra đây nhận cơm ăn. Trước đó, mỗi bữa bên ngoài cũng tốn hơn 30 ngàn, nay tiết kiệm được rất nhiều để lo viện phí cho chồng.”
Chủ nhật chia sẻ yêu thương là một trong những hoạt động giàu cảm xúc mà phòng Công tác xã hội bệnh viện Chợ Rẫy duy trì nhiều năm qua. Phối hợp cùng Nhà Thiếu nhi TP.HCM, chương trình được tổ chức định kỳ ngay tại Bệnh viện, mang đến cho bệnh nhân và thân nhân bệnh nhân một không gian của nhiều cung bậc cảm xúc, đó là của sự gắn kết và yêu thương đến từ mỗi tiết mục văn nghệ hay sự nhiệt tình của các tình nguyện viên trong việc chăm sóc từng mái tóc gọn gàng cho bệnh nhân và sự hân hoan được là nhân vật chính trong những bức ảnh lưu niệm, hay nụ cười tỏa sáng khi cùng nhau dùng bữa cơm thân mật trước khi kết thúc chương trình. Sau 33 chương trình, đã có biết bao cung bậc cảm xúc đọng lại. Đó là tiếng hát chứa chan hạnh phúc của một người mẹ khi con vừa thoát “cửa tử”; là niềm xúc động nghẹn ngào rơi nước mắt của cụ bà khi vừa được gội đầu vừa được nghe bài hát của quê hương.

Ngồi dưới hàng ghế, chú L.K.P (SN 1967, Long An, khoa TMCT) vừa thoát khỏi cơn bạo bệnh, lặng lẽ thưởng thức từng tiết mục rồi chia sẻ: “Chú mới từ cơn nguy hiểm trở về, vẫn còn yếu nhưng sáng nay xuống đây, nghe nhạc, thấy lòng nhẹ hơn nhiều. Mấy bữa trước còn nằm mệt lắm, không ngờ hôm nay lại thấy mình tươi tỉnh hẳn.”
Từ năm 2023, phòng Công tác xã hội cũng triển khai thêm 1 góc nhỏ tại Nhà nghỉ thân nhân bệnh nhân mang tên “Gian hàng yêu thương”. Đây là nơi mà những chiếc áo, túi xách, món đồ giản dị được đội ngũ nhân viên phòng Công tác xã hội tỉ mẫn giặt, ủi sạch sẽ và treo thành 1 quầy nhỏ, để bệnh nhân hay thân nhân bệnh nhân trong những tình huống khẩn cấp không kịp chuẩn bị quần áo, có thể lấy dùng miễn phí, vơi đi khó khăn trong những ngày ở viện.

Anh N.T.T, ở Đồng tháp có mẹ điều trị tại Khoa Hồi sức Ngoại thần kinh tâm sự: “Mẹ té nhập viện cấp cứu, đi không kịp chuẩn bị đồ. Gian hàng có rất nhiều quần áo, đây là 1 hoạt động rất thiết thực và có ý nghĩa với người bệnh ở xa và khó khăn như chúng tôi.”
Cô N.T.K.Q chia sẻ: “Ngoài việc chuẩn bị chu đáo bánh – nước – sách báo còn có lời dạy về giá trị cuộc sống của Thiền Sư Thích Nhật Hạnh. Đặc biệt là câu nói của TS. BS. Nguyễn Tri Thức làm chúng tôi hết sức cảm động vì Bệnh viện Chợ Rẫy đã không ngại khó khăn, vất vả tạo điều kiện cho người bệnh được thoải mái, lạc quan về tinh thần để an tâm điều trị.”
“Người bệnh khó chịu, chúng ta phải chịu khó”
Lời dặn dò đầy ý nghĩa của GS. Nguyễn Văn Khôi – nguyên Phó Giám đốc bệnh viện – đã trở thành phương châm cho Phòng Công tác xã hội trong mọi hoạt động hướng dẫn và giúp đỡ người bệnh. Mỗi ngày, các nhân viên công tác xã hội đã có mặt từ sớm tinh mơ tại khu vực tiếp đón để chỉ dẫn đường đi, quy trình khám chữa bệnh cho cô bác khi vừa bước chân vào bệnh viện.
Bác N.V.T (73 tuổi, Tiền Giang) chia sẻ: “Các cô áo xanh hướng dẫn đàng hoàng nên khi đến khám bệnh, tôi đỡ phải suy nghĩ và không sợ cò mồi”.
Từ tháng 6/2017, phòng Công tác xã hội đã đưa vào hoạt động hướng dẫn và đón tiếp người bệnh ngay tại Khoa Cấp cứu và nhận được nhiều phản hồi tích cực của cô bác. Riêng trong năm 2024, Quầy hướng dẫn tại đây đã giúp 448 thân nhân tìm lại người bệnh bị thất lạc.

Bên cạnh đó, nhân viên công tác xã hội có thể hỗ trợ cho những trường hợp chưa cần nhập viện cấp cứu, hướng dẫn bệnh nhân đến đúng phòng khám chuyên khoa, để được ưu tiên khám, ưu tiên làm cận lâm sàng và lĩnh thuốc. Đặc biệt, tại vị trí này, nhân viên Công tác xã hội cũng kịp thời phát hiện những bất thường, ngăn chặn các vụ lừa đảo tinh vi – góp phần bảo vệ an toàn và niềm tin cho người bệnh.
1 thập kỷ – Hành trình nối nhịp sống, chở niềm tin
Có thể nói, 1 thập kỷ - mười năm - không phải là một hành trình ngắn, bởi khi triển khai bất cứ hoạt động hay chương trình, phòng Công tác xã hội bệnh viện Chợ Rẫy đều nỗ lực thắp lên ngọn lửa ấm áp, lan tỏa yêu thương trong lòng người bệnh. Từ những nhịp cầu kết nối các nhà hảo tâm để san sẻ gánh nặng với người bệnh có hoàn cảnh khó khăn, những buổi yoga chữa lành cho chiến binh K, mỗi suất cơm nghĩa tình từ Bếp yêu thương, đến từng lời hướng dẫn ân cần xuyên suốt hành trình khám chữa bệnh… tất cả đã tạo nên một bức tranh đầy màu sắc, gắn kết những nghĩa cử cao đẹp, lan tỏa tình yêu thương không chỉ trong môi trường bệnh viện mà còn cho cộng đồng. Công tác xã hội Bệnh viện Chợ Rẫy bước sang chặng đường mới, mang theo khát vọng tiếp tục gieo yêu thương, nối nhịp sống, chở niềm tin đến người bệnh và thân nhân bệnh nhân. Mười năm nhìn lại là để biết mình đã đi được bao xa, nhưng quan trọng hơn, là để tiếp tục vững bước trên hành trình phía trước – hành trình của yêu thương, của sự sẻ chia và đồng hành bền bỉ.