Ngày 22/04, TS. BS Lưu Ngân Tâm – Trưởng khoa Dinh dưỡng Bệnh viện Chợ Rẫy chia sẻ, thông qua chế độ dinh dưỡng qua tiêu hóa chuyên biệt, khoa Dinh dưỡng phối hợp cùng khoa Ngoại tiêu hóa đã điều trị thành công cho nam bệnh nhân A, 64 tuổi (ngụ tại Phú Yên) bị rò dưỡng trấp sau phẫu thuật cắt thực quản do ung thư, đã được hóa xạ trị trước đó - mà không cần phải can thiệp kỹ thuật cao hay phẫu thuật lại.

Ở bệnh nhân A, vài ngày đầu sau phẫu thuật cắt thực quản do ung thư, xuất hiện tràn dịch dưỡng trấp màng phổi với dẫn lưu 2 lít dịch/ ngày, được điều trị nội khoa, dinh dưỡng, phục hồi chức năng..., nhưng tình trạng bệnh vẫn không cải thiện. Bệnh viện đã tổ chức hội chẩn liên chuyên khoa với phác đồ gồm tắt mạch bạch huyết qua can thiệp nội mạch, can thiệp dinh dưỡng chuyên biệt, nội khoa và phục hồi chức năng. Tuy nhiên, phương pháp tắt mạch bạch huyết qua can thiệp nội mạch đã không thể thực hiện được (do có bất thường về giải phẫu học của ống ngực và sự thay đổi mạch bạch huyết sau phẫu thuật thực quản), người bệnh được điều trị bảo tồn bằng chế độ dinh dưỡng chuyên biệt, kháng sinh, phục hồi chức năng… và nếu không ổn sẽ xem xét điều trị bằng phẫu thuật.

Theo khuyến cáo trong điều trị rò dưỡng trấp, chế độ dinh dưỡng qua tiêu hóa chuyên biệt giúp làm giảm dịch rò và góp phần rất lớn vào sự thành công của điều trị bảo tồn. TS. BS Lưu Ngân Tâm cho biết sau 1-2 ngày áp dụng chế độ dinh dưỡng tiêu hóa chuyên biệt, dịch dẫn lưu màng phổi giảm từ 2 lít/ngày xuống còn 100mL/ngày. Và ngoạn mục hơn là sau 1 tuần áp dụng tích cực phác đồ này, bệnh nhân đã được rút ống dẫn lưu mà không cần can thiệp bằng phẫu thuật.

Để phác đồ mang lại hiệu quả, giúp bệnh nhân rút được ống dẫn lưu sau 1 tuần điều trị và không còn rò dịch dưỡng trấp, TS. Tâm còn cho biết thêm, bệnh nhân A được nuôi dưỡng qua đường miệng, qua ống thông ruột non với chế độ dinh dưỡng qua tiêu hóa chuyên biệt gồm 3 yếu tố quan trọng: 1) Đủ năng lượng, đạm và làm giảm tiết dịch rò; 2) Chế độ ăn lỏng qua miệng phù hợp không làm ảnh hưởng đến việc lành miệng nối (sau phẫu thuật cắt thực quản) và chế độ dinh dưỡng qua hỗng tràng dễ tiêu hóa và hấp thu; 3) Cần có sự tuân thủ tuyệt đối của người bệnh, thân nhân bệnh nhân với chế độ điều trị dinh dưỡng này. Điều này thể hiện qua quá trình những ngày đầu điều trị do nhiều yếu tố khách quan nên chưa nhận được sự phối hợp tuyệt đối từ người nhà và bệnh nhân, nên dù tỉ lệ rò dịch dưỡng trấp của bệnh nhân có giảm nhưng không đáng kể. Nhanh chóng tìm hiểu nguyên nhân và thay đổi chế độ dinh dưỡng tiêu hóa chuyên biệt kết hợp với sự thuyết phục của bác sĩ dinh dưỡng và tuân thủ của bệnh nhân, sau khoảng 2-3 ngày điều trị tích cực, dịch rò dưỡng trấp trên bệnh nhân từ 2 lít/ngày giảm còn 100ml, sau 7 ngày người bệnh đã được rút dẫn lưu màng phổi vì hết rò.
Đánh giá về quá trình điều trị của bệnh nhân, TS. BS Lưu Ngân Tâm khẳng định: với bệnh nhân phải trải qua 1 cuộc phẫu thuật lớn, thời gian nằm viện trong 3 tuần nhưng chỉ giảm 2 ký (từ 50 ký xuống còn 48 ký), tình trạng dinh dưỡng gần như ổn định là kết quả hết sức đáng mừng.
“Đây không phải trường hợp đầu tiên mà khoa Dinh dưỡng Bệnh viện Chợ Rẫy tiếp nhận điều trị rò dưỡng trấp, nhưng thông qua trường hợp này, chúng tôi muốn chia sẻ rằng, thông qua sự phối hợp chặt chẽ của các khoa lâm sàng, sự hợp tác của bệnh nhân và thân nhân bệnh nhân, chỉ bằng chế độ ăn (qua miệng, ống thông ruột non) không quá 150 ngàn đồng/ngày đã đem đến hiệu quả điều trị tích cực cho bệnh nhân, đóng góp không nhỏ vào sự thành công của gần 70% trường hợp bệnh nhân rò dịch dưỡng trấp, các bệnh nhân may mắn được xuất viện mà không cần phải can thiệp phẫu thuật hay áp dụng thêm 1 kỹ thuật cao nào. Vì nếu can thiệp bằng kỹ thuật cao hay phẫu thuật thì ngoài gánh nặng về chi phí y tế, bản thân người bệnh còn phải đối diện với các rủi ro khi thực hiện nó…” – TS. Lưu Ngân Tâm bày tỏ sự vui mừng khi nói về 1 giải pháp dinh dưỡng góp phần nâng cao chất lượng trong quá trình điều trị cho bệnh nhân.
Dịch dưỡng trấp (hay nhũ chấp) là dịch trắng đục (như sữa), chứa bạch huyết (tế bào miễn dịch) và chất dinh dưỡng được hấp thu từ thức ăn. Dịch dưỡng trấp bình thường được vận chuyển trong mạch bạch huyết, ống ngực và tham gia vào chức năng miễn dịch và chuyển hóa cho cơ thể.
Rò dưỡng trấp tuy không phải là bệnh hiếm, có thể xuất hiện do ung thư, chấn thương, sau hóa xạ trị ung thư, phẫu thuật… Tuy nhiên, rò dưỡng trấp sau phẫu thuật cắt thực quản do ung thư là bệnh lý hiếm (tỉ lệ 0.4–4%) và tình trạng nặng. Bệnh kéo dài gây ra giảm thể tích, suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch, nhiễm trùng nặng, làm cho việc điều trị trở nên khó khăn hơn.