BS.CK2 Vương Đình Thy Hảo
1. Tổng quan
Theo thống kê năm 2018, ung thư tuyến tiền liệt là loại ung thư phổ biến thứ 5 ở nam giới lớn tuổi (> 70 tuổi) tại Việt Nam. Phần lớn bệnh nhân đến bệnh viện được chẩn đoán ở giai đoạn muộn, có di căn xa nhất là di căn xương.
2. Vai trò của điều trị nội tiết?
Hầu hết các tế bào ung thư tuyến tiền liệt muốn phát triển cần có nội tiết tố nam androgen là testosteron nuôi dưỡng. Vì thế việc giảm nguồn hay ức chế sản xuất androgen của tinh hoàn, hoặc ngăn không cho nội tiết tố này đến được tế bào ung thư là một trong những phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt hiệu quả.
Phương pháp này còn được gọi là “Liệu pháp ức chế androgen” giúp co nhỏ và tiêu diệt khối bướu ở tiền liệt tuyến lẫn ổ di căn.
3. Các phương pháp điều trị nội tiết
- Phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn: tinh hoàn là cơ quan chính yếu sản xuất nội tiết tố nam androgen. Cắt bỏ tinh hoàn giúp giảm nhanh nồng độ androgen dẫn đến triệu chứng cya3 bệnh ung thư được cải thiện tức thì.
- Thuốc ức chế tinh hoàn sản xuất nội tiết tố nam (còn gọi là cắt tinh hoàn bằng thuốc): bệnh nhân không cần trải qua cuộc phẫu thuật cắt tinh hoàn mà nồng độ androgen vẫn giảm, từ đó giúp cải thiện triệu chứng bệnh đáng kể. Thuốc được bào chế có dạng tiêm dưới da gồm các thuốc như: Goserelin, Leuprolide, triptorelin, degarelix,…
- Thuốc nội tiết đường uống: ngăn chặn nội tiết tố nam androgen vào được tế bào ung thư, còn gọi là thuốc kháng androgen.
Các thuốc kháng androgen thế hệ cũ: Cypoteron acetate, bicalutamide.
Các thuốc kháng androgen thế hệ mới: abirateron, enzalutamide, apalutamide hiệu quả hơn, được dùng sau khi bệnh kháng với các phương pháp ức chế nội tiết kinh điển.
Thuốc uống đơn giản, không thể dùng đơn độc mà cần phối hợp với 1 trong 2 phương pháp loại bỏ androgen là cắt bỏ tinh hoàn bằng phẫu thuật hoặc bằng thuốc.
4. Kết luận
Điều trị nội tiết là phương pháp điều trị thuận tiện nhưng rất hiệu quả trong điều trị ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn di căn. Tuy nhiên, để hưởng được lợi ích tốt nhất từ phương pháp này, bệnh nhân cần được các bác sĩ chuyên khoa Ung bướu, Tiết niệu thăm khám và cân nhắc tất cả các khía cạnh như triệu chứng, giai đoạn bệnh, các phương pháp điều trị trước đây, chi phí, độ thuận tiện và cũng như là nguyện vọng của bệnh nhân.
Tài liệu tham khảo
1. National Comprehensive Cancer Network (NCCN), 2020.
2. AJCC Cancer Staging Manual-Springer, 2017.