Ths. BSCK1. Trần Hoàng Hiệp
Xạ trị là là phương pháp điều trị tại chỗ, dùng chùm tia năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư. Xạ trị thường gây tác dụng phụ vào vùng cơ thể được chiếu xạ, bao gồm cấp tính (ngay trong quá trình xạ trị) và mạn tính (có thể nhiều năm sau xạ trị).
- Vùng đầu cổ: Khô miệng, loét miệng, nướu, sâu răng; khó nuốt, nuốt đau; cứng hàm; buồn nôn; rụng tóc,…
- Ngực: khó nuốt, khó thở, cứng vai, đau ngực, viêm phổi,…
- Bụng: đau thắt ruột, tiêu chảy, buồn nôn, chán ăn, kích ứng bàng quang, rối loạn sinh dục,…
Ngoài ra, còn có thể gặp tình trạng mệt mỏi do xạ trị, bệnh nhân cảm thấy kiệt sức, không đủ năng lượng cho hoạt động thường ngày.
Bệnh nhân đang được xạ trị tại khoa Xạ trị - Trung tâm Ung bướu – BV Chợ Rẫy
Hóa trị là phương pháp dùng thuốc để điều trị ung thư bao gồm thuốc độc tế bào, miễn dịch, nhắm trúng đích, nội tiết,… Hóa trị thường gây nhiều tác dụng phụ khó chịu, nhưng có thể kiểm soát được và ít để lại biến chứng sau khi hoàn tất điều trị.
- Mệt mỏi, thiếu năng lượng: thường gặp nhất
- Buồn nôn, nôn
- Rụng tóc: tùy vào phác đồ điều trị, có nhiều thuốc không gây rụng tóc. Tóc sẽ mọc lại hoàn toàn sau khi kết thúc hóa trị
- Nhiễm trùng: hóa trị ảnh hưởng tới bạch cầu (thành phần tự bảo vệ của cơ thể) làm tăng khả năng bị nhiễm trùng, có thể biến chứng nặng tử vong nếu không được dự phòng và điều trị kịp thời.
- Thiếu máu, giảm tiểu cầu dễ gây xuất huyết, bầm tím.
- Viêm loét niêm mạc miệng, khô miệng, giảm cảm giác mùi vị: gây khó ăn, khó nuốt, đau, ăn mất ngon
- Khô sạm da, đen và bong móng
- Rối loạn giấc ngủ, giảm khả năng tập trung
- Làm giảm khả năng sinh sản, ảnh hưởng sinh dục
Bệnh nhân đang được truyền thuốc hóa trị tại khoa Hóa trị - Trung tâm Ung bướu – BV Chợ Rẫy
Hóa trị và xạ trị thường có rất nhiều tác dụng phụ nhưng đây là 2 phương pháp điều trị ung thư chính có thể giúp kéo dài thời gian sống, nâng cao chất lượng cuộc sống, thậm chí là chữa khỏi ung thư hoàn toàn. Mỗi bệnh nhân có một mức độ nhạy cảm khác nhau với điều trị nên mức độ tác dụng phụ của mỗi người là khác nhau, tuy nhiên các tác dụng phụ này để có thể được kiểm soát tốt bằng các thuốc hỗ trợ do bác sĩ điều trị kê toa và bằng việc thay đổi lối sống hằng ngày.
Tài liệu tham khảo
- Side Effects of Radiation Therapy Cancer.Net, ASCO 2020
- Side effects, chemotherapy. National health service, UK.